W polskim prawie cywilnym obowiązuje zasada pełnej rekompensaty doznanej szkody.
W tym zakresie pojawia się istotne zagadnienie – odszkodowanie a VAT.
Czy przy żądaniu zapłaty odszkodowania należy liczyć stawki robocizny, materiałów potrzebnych do usunięcia szkody stosując wartość netto tj. bez podatku VAT, czy wartość brutto tj. z podatkiem VAT?
Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z 9.5.2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług i podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) jest obciążona tym podatkiem.
Jeżeli zapłaty odszkodowanie żąda przedsiębiorca, który poniósł stratę w związku z uszkodzeniem lub zniszczeniem przedmiotu wykorzystywanego do prowadzenia działalności gospodarczej, to żądanie przez niego odszkodowania wraz z podatkiem VAT jest bezpodstawne, albowiem – mając na uwadze art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – uiszczony przez poszkodowanego podatek VAT za:
- opłaconą usługę, która ma na celu usuniecie doznanej szkody,
- zakupione materiały, które mają na celu usunięci doznanej szkody
po stronie poszkodowanego jako przedsiębiorcy i podatnika VAT, spowoduje, iż kwota podatku należnego VAT zostanie obniżona o kwotę podatku naliczonego.
Tym samym kwota podatku nie obciąża poszkodowanego, albowiem po zapłacie ceny dokona on obniżenia uiszczonego przez siebie podatku VAT właśnie o przedmiotową wartość VAT.
Dlatego, gdyby Sąd zasądził na rzecz przedsiębiorcy kwotę odszkodowania w wysokości brutto, to doszłoby do jego bezpodstawnego wzbogacenie.
Inaczej ma się sprawa w przypadku osób, które doznały szkody jako konsumenci.
Takie osoby nie będą miały możliwości odliczenia uiszczonego przez siebie w cenie towaru i usług podatku VAT.
Z tego względu należne odszkodowanie dla konsumentów to kwota brutto.
Za każdy razem ustalenie samej szkody jak i odszkodowania musi być poprzedzone pytaniem, czy poszkodowany – nabywając określoną rzecz (usługę) konieczną do naprawienia szkody – będzie mógł następnie podatek VAT odliczyć.
Jeżeli poszkodowany będzie mieć możliwość odliczenia uiszczonego podatku VAT za rzecz lub usługę konieczną do naprawienia szkody – to wówczas przysługuje mu odszkodowanie liczone jako netto tj. bez VAT.
Jeżeli poszkodowany nie będzie mieć możliwość odliczenia uiszczonego podatku VAT za rzecz lub usługę konieczną do naprawienia szkody – to wówczas przysługuje mu odszkodowanie liczone jako wartość brutto tj. z VAT.
Na gruncie art. 363 KC dla poszkodowanego niebędącego podatnikiem podatku VAT należy określić odszkodowanie, uwzględniając cenę rzeczy (usługi) wraz z tym podatkiem, tak wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Białymstoku – I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 21 sierpnia 2013 r.,
I ACa 333/13
Ale czy każdemu przedsiębiorcy należy się odszkodowanie w wysokości kwoty netto?
Nie, nie każdemu.
Bywały przypadki, w których powstała konieczność i możliwość sformułowania w imieniu
Mandantów roszczeń odszkodowawczych w wartości brutto, pomimo tego, że byli oni przedsiębiorcami.
Powodem takich rozwiązań był fakt, że byli to przedsiębiorcy spoza Polski i spoza trenu Unii Europejskiej – dokładniej z Białorusi.
W takim przypadku dochodzone dla nich odszkodowanie obejmowało wartości brutto, bowiem – choć byli oni przedsiębiorcami – to nie byli jednak podatnikami VAT.
Adwokat Gorzów Wielkopolski
Kancelaria Adwokacka Gorzów Wielkopolski
Jako Adwokat wpisany na listę Okręgowej Rady Adwokackiej w Zielonej Górze oraz Doradca Restrukturyzacyjny / Syndyk legitymujący się licencją nr 1246 - Ministerstwo Sprawiedliwości zajmuję się prowadzeniem postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. W swojej praktyce zajmuje się także prawem karnym, w tym w szczególności tematyką związaną z prawami osób podejrzanych, oskarżonych, a także i skazanych. Ukończyłem polskie studia prawnicze na UAM w Poznaniu oraz niemieckie studia prawnicze na EUV we Frankfurcie.
- Zatrzymanie prawa jazdy za alimenty - 6 września 2024
- Przepisanie majątku za życia a zachowek. Co warto wiedzieć? - 18 lipca 2024
- Ugoda pozasądowa – czy warto ją zawrzeć? - 11 lipca 2024
12 odpowiedzi
Panie mecenasie,
Wszystko jasno i klarownie, ale nie napisał pan o przypadku moim (tysiące firm). Jednoosobowa działalność gospodarcza (jestem VAT’owcem). Samochód w środkach trwałych rozliczany na 50% VAT bo jest użytkowany w połowie jako samochód prywatny (rozliczanie częściowe). Szkoda całkowita nie z mojej winy. Pokrywa ubezpieczyciel z OC sprawcy. Metoda rozliczania różnicowa. Wartość brutto szkody (wartość samochodu brutto w momencie zdarzenia) jest pomniejszona o wartość brutto sprzedanego wraku. Pozostałą część ubezpieczyciel chce mi oddać w kwocie netto czyli brutto pomniejszone o 23% VAT. Ja przy zakupie nowego samochodu, zastępującego zniszczony nie z mojej winy muszę zapłacić pełen VAT, a odliczyć mogę sobie jedynie 50%. Czy postawa ubezpieczyciela jest prawidłowa ?
Witam – na skutek odszkodowania nie powinien Pan się „ani wzbogacić, ani zbiednieć”. Jeżeli samochód jest w środkach trwałych na 50% VAT z uwagi na jego używanie w połowie jako samochód prywatny to sprawa się komplikuje, chociażby o tą kwestię, że pozostała część nie wliczona do VAT będzie uwzględniona w podatku dochodowym jako koszt. Zatem tą pozostającą różnicę, która nie została uwzględniona przy VAT, choć jednocześnie stanowi koszt, powinno się uwzględnić jako stratę podlegającą rekompensacie. Na marginesie bardzo dobre pytanie.
Witam
wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 21 sierpnia 2013 r.,I ACa 333/13 na który Pan się powołuje w artykule mówi o budowie domu a nie o odszkodowaniu .
Witam,
ma Pan rację, że dany wyrok dotyczył budowy domu, nie ma Pan racji, że nie dotyczył odszkodowania i podatku od towarów i usług.
„Sąd Apelacyjny uznał za uzasadnioną apelację powoda, który zarzucił Sądowi Okręgowemu nieprawidłowe ustalenie odszkodowania za wady fundamentu budynku bez uwzględnienia podatku VAT. Jak już o tym była wyżej mowa biegły J. J. ustalił jedynie koszt netto usunięcia tych wad. Na gruncie art. 363 k.c. w literaturze przedmiotu i orzecznictwie sądowym przyjmuje się, iż dla poszkodowanego niebędącego podatnikiem podatku VAT należy określić odszkodowanie, uwzględniając cenę rzeczy (usługi) wraz z tym podatkiem (A. Olejniczak: Komentarz do art. 363 k.c. – System Informacji Prawnej Lex Omega 34/2013 i cytowane tam orzecznictwo).W związku z tym należne powodowi w tym zakresie odszkodowanie należało powiększyć o wskazaną w apelacji kwotę 1.311,11 zł”.
Sugeruję spokojną lekturę.
Dobry wieczór. Miałam szkodę z granica we Włoszech nie ze swojej winy. Początkowo otrzymałam wycenę kosztów naprawy w kwocie brutto a dziś ubezpieczyciel przekazał mi pieniądze w kwocie netto twierdząc, ze w tej sprawie maja zastosowania przepisy z kraju zdarzenia. Proszę o opinie czy takie działanie ubezpieczyciela reprezentanta jest zgodne z przepisami oraz czy mam jakiekolwiek szanse na odzyskanie kwoty VAT bez przedstawienia faktury za naprawę pojazdu
Dobry wieczór, rozumiem, że Pani zwykłe miejsce pobytu znajduje się w PL. Gdzie znajduje się zwykłe miejsce pobytu sprawcy szkody – we Włoszech? W takim przypadku prawem właściwym jest prawo włoskie. Nie oznacza to jednak jeszcze, że stanowisko ubezpieczyciela jest prawidłowe. Zalecam kontakt z Adwokatem w Pani miejscu zamieszkania lub z naszą Kancelarią poza forum.
Witam serdecznie
A jak wyglada wyplata przez ubezpieczyciela firmie dokładnie wypożyczalni samochodów która nie jest płatnikiem podatku VAT czyli wystawia kwotę za wypożyczenie bez podatku. I tutaj jest problem gdyż niektórzy ubezpieczyciele wypłacają kwotę netto z tej faktury a niektórzy 50% VAT twierdząc ze firma która uzytkowala samochód zastępczy z wypożyczalni odlicza sobie 50% VAT. Jednak nie rozumieją ze to nie ma nic wspólnego gdyż moja firma czyli wypożyczalnia nie jest płatnikiem podatku VAT i mi za usługę zawsze powinna wypłacić pełną kwotę.
Dziękuje
Witam,
jestem zdania, że jeżeli Państwo nie jesteście podatnikiem VAT, to odszkodowanie na Państwa rzecz powinno być wypłacone w kwocie powiększonej o VAT.
Proponuję wnieść pozew w jednej ze spraw, po to aby po uzyskaniu wyroku – powinien być korzystny – mieć przećwiczoną sprawę. Przesądzona zasada w Państwa firmie, powinna przekonać pozostałych ubezpieczycieli do wypłat brutto.
Dzień dobry Panie Mecenasie,
Miałem szkodę komunikacyjną likwidowaną z polisy AC, polisa wykupiona w kwocie brutto, jestem VAT’owcem z mozliwoscią odliczenia 50% VAT ze względu na mieszane użytkowanie pojazdu. Pojazd w leasingu operacyjnym, ASO zlikwidowało szkodę bezgotówkowo z wypłaconą kwotą brutto od ubezpieczyciela. W tej sytuacji ASO nie chce wydać mi FVAT za tę naprawę i jednocześnie chce ode mnie pisemnego zobowiązania że nie odliczę VAT’u w tytułu tej szkody, argumentując iż odliczenie VAT’u wywołuje przestępstwo skarbowe.
Moje pytania są następujące:
1. Czemu miałbym nie móc odliczyć 50% VAT’u skoro to ja jestem odbiorcą usługi naprawy pojazdu? W ocenie mojej księgowości oraz Krajowej Informacji Podatkowej mogę to zrobić w oparciu o zasady ogólne.
2. W oparciu o jaki akt prawny miałoby to być przestępstwo skarbowe?
3. Nawet jesli nie odliczałbym tego VAT’u to jak to mozliwe ze ASO nie wydaje mi FVAT skoro wyplata odszkodowania jest dla mnie przychodem i musze z tego tytulu zapłacić dochodowy? Na czym miałbym się oprzeć wyliczając podatek dochodowy?
Dziękuję
Witam – zagadnienie raczej dla doradcy podatkowego. wyrazy szacunku – Paweł Wróblewski Adwokat Gorzów Wielkopolski
Super artykuł. Mam pytanie czy w sytuacji zawieszonej działalności ubezpieczyciel moze mi wypłacić kwotę brutto, czy mimo zawieszenia działalności może tu być mowa o netto? Wydaje mi się, że zawieszenie działalności sprawia, że nie mogę odliczyć VAT..
Dzień dobry – zawieszenie działalności gospodarczej nie wpływa na posiadanie statusu podatnika VAT. Zatem kwota brutto. Sugeruję jednak kontakt z Państwa księgowością. Pozdrawiam Paweł Wróblewski Adwokat