W obrocie gospodarczym coraz chętniej stosowaną formą zabezpieczenia transakcji – nie tylko tych z udziałem banków – jest weksel niezupełny tj. weksel in blanco.
Szczegóły na temat co to jest weksel in blanco znajdziesz w moim wcześniejszym poście „Prowadzenie firmy, a weksel? Czyli co to jest weksel in blanco w praktyce?”.
W tym zakresie jedynie krótkie przypomnienie:
weksel in blanco jest papierem wartościowym stwierdzającym zobowiązanie do zapłaty sumy pieniężnej, której wartość zazwyczaj na samym wekslu nie jest oznaczona. Wekslem in blanco może być dokument na którym znajduje się jedynie słowo „weksel” oraz podpis wystawcy. Z tego właśnie względu jest to weksel niezupełny tj. in blanco.
Samo dochodzenie zapłaty z weksla in blanco następuje na drodze postępowania sądowego. Postępowanie takie jest jednak ograniczone dowodowo i korzystne w zakresie opłaty od pozwu w obu przypadkach na korzyść powoda / wierzyciela.
Niestety często jest uskutecznienia w Polsce praktyka, że do weksla nie jest sporządzana deklaracja wekslowa.
Deklaracja wekslowa to dodatkowy dokument do weksla.
Deklaracja wekslowa stanowi swego rodzaju instrukcję opisującą jak i kiedy osoba uprawniona z weksla będzie mogła go wypełnić.
Jeżeli nie ma deklaracji wekslowej, to osoba, która podpisała weksel ma utrudnioną sytuację, aby wykazać, że weksel został wypełniony niezgodnie z tym na co strony się umówiły.
Z kolei wierzyciel, którego wierzytelność zabezpieczyłeś podpisując weksel ma komfortową sytuację.
Co więcej może mieć również pokusę, aby wypełnić weksel na kwotę wyższą aniżeli się umówiliście. Jesteś mu co prawda dłużny kwotę 10.000,00 złotych, ale w sumie, gdyby dopisał na wekslu jedno zero więcej to…
no właśnie to wyszłoby 100.000,00 złotych.
Już pomijając jak przed tym się bronić w zakresie prawa cywilnego, czy ten Twój wierzyciel może tak po prostu dopisać to jedno zero więcej.
Nie może!
Spójrz na art. 270 § 2 w zw. § 1 Kodeksu karnego:
kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodą lub takiego dokumentu używa podlega karze grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Odnosząc się konkretnie do sprawy.
Takie wypełnienie weksla tj. blankietu niezgodnie z Twoją wolą jako osoby, której podpis na nim widnieje i na Twoją szkodę jest przestępstwem materialnym tj. skutkowym. Przy czym co ciekawe skutek konieczny, aby można było mówić o przestępstwie to nie samo spowodowania szkody w Twoich dobrach, ale właśnie nadanie temu blankietowi cech dokumentu.
Natomiast tzw. druga czynność sprawcza z art. 270 § 2 kk tj. używanie dokumentu wytworzonego w wyniku wypełnienia blankietu opatrzonego cudzym podpisem posiada formalny tj. bezskutkowy charakter. Nie jest zatem konieczne, aby użycie dokumentu następowało przeciwko Twoim interesom jako osoby podpisanej, a wystarczający jest że dokument powstał w takich okolicznościach i może spowodować szkodę.
Jeżeli zatem ktoś posłuży się wekslem niezgodnie z Twoją wolą masz do wyboru drogę cywilną jak i drogę karną – albo obie te drogi równocześnie.
Natomiast zdecydowanie niebezpieczne jest niepodejmowanie żadnych czynności, bo sąd nie będzie badać, czy rzeczywiście to jedno zero jest dodatkowe, czy też zgodne z umową. To Ty musisz na to zwrócić uwagę sądu i udowodnić daną okoliczność.
Adwokat Gorzów Wielkopolski
Kancelaria Adwokacka Gorzów Wielkopolski
Jako Adwokat wpisany na listę Okręgowej Rady Adwokackiej w Zielonej Górze oraz Doradca Restrukturyzacyjny / Syndyk legitymujący się licencją nr 1246 - Ministerstwo Sprawiedliwości zajmuję się prowadzeniem postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. W swojej praktyce zajmuje się także prawem karnym, w tym w szczególności tematyką związaną z prawami osób podejrzanych, oskarżonych, a także i skazanych. Ukończyłem polskie studia prawnicze na UAM w Poznaniu oraz niemieckie studia prawnicze na EUV we Frankfurcie.
- Zatrzymanie prawa jazdy za alimenty - 6 września 2024
- Przepisanie majątku za życia a zachowek. Co warto wiedzieć? - 18 lipca 2024
- Ugoda pozasądowa – czy warto ją zawrzeć? - 11 lipca 2024
2 odpowiedzi
W opisywanej sytuacji , przy posiadaniu jedynie samego podpisanego weksla . praktycznie każdy może podnieść iż weksel został wypełniony niezgodnie z wolą wystawcy . Wypacza to cały sens obrotu wekslowego .
II AKz 34/13 – postanowienie SA Katowice z dnia 20-02-2013
Kwalifikacja prawna czynu polegającego na posłużeniu się dokumentem poświadczającym nieprawdę; ciężar dowodu w sprawie wystawionego weksla in blanco
1. Weksel własny in blanco to dokument zawierający co najmniej podpis wystawcy złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Nie jest on jeszcze wekslem w rozumieniu Prawa wekslowego, bo nie zawiera wszystkich elementów wymaganych dla ważności weksla, ale jest dokumentem, skoro wystawca złożył na nim swój podpis właśnie w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. W takim też znaczeniu pozostaje on pod ochroną z jednej strony art. 10 Prawa wekslowego, a z drugiej strony art. 270 § 2 KK. Zamachy skierowane przeciwko takiemu wekslowi w rozumieniu art. 270 § 2 KK mogą polegać na:
– podrobieniu weksla in blanco łącznie z nakreśleniem falsyfikatu podpisu wystawcy;
– uzupełnieniu weksla in blanco w sposób niezgodny z upoważnieniem udzielonym przez wystawcę;
– uzupełnieniu weksla in blanco przez osobę trzecią nie dysponującą upoważnieniem wystawcy.
[…[
2. Niewątpliwie abstrakcyjność i samodzielność zobowiązania wekslowego stawia dłużnika wekslowego w trudnej sytuacji, chcąc bowiem uwolnić się od odpowiedzialności musi on podważyć sposób wypełnienia weksla wręczonego jako niezupełny jedynie poprzez powołanie się na naruszenie uzgodnionych zasad uzupełnienia jego treści i musi wykazać, że konkretne uzgodnienie w jakiejkolwiek formie nastąpiło. W tym rozumieniu spoczywa na nim ciężar takiego dowodzenia, ale tylko w zakresie postępowania cywilnego. Natomiast w procesie karnym, w którym nie znane jest powyższe pojęcie procesowe, to Sąd w oparciu o zasady tego postępowania, a w szczególności w oparciu o przepis art. 2 § 1 pkt 1 i 3 oraz § 2 KPK, jak i art. 4 KPK, art. 7 KPK oraz art. 9 § 1 KPK z urzędu jest zobowiązany do przeprowadzenia wszystkich niezbędnych dowodów oraz oceny ich wiarygodności w świetle wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i zasad logicznego rozumowania.
Stąd, nie przesądzając sprawy co do meritum, zdaniem Sądu Apelacyjnego winien Sąd I instancji w oparciu o przeprowadzone w postępowaniu jurysdykcyjnym dowody, dążyć do ustalenia, w jaki sposób i w jakich okolicznościach przedmiotowy weksel in blanco znalazł się w posiadaniu firmy (…) S.A., a następnie został indosowany, kto dokonał wypełnienia treści tego weksla i czy wypełnienie to było zgodne z upoważnieniem wystawcy wyrażonym w jakiejkolwiek formie w chwili jego podpisania i wręczenia odbiorcy oraz kto faktycznie był tym odbiorcą. Ustalenia wymaga także kwestia, czy weksel ten został indosowany łącznie z wierzytelnością firmy (…) S.A. wobec wystawcy weksla i w jakim czasie wierzytelność ta powstała. Dopiero w pełni i wyczerpująco przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoli na podjęcie końcowych wniosków w zakresie, czy zarzucane oskarżonym zachowania wyczerpują znamiona przestępstw wskazanych w akcie oskarżenia.