Pytanie to pojawia się po otrzymaniu wezwana do Sądu w charakterze świadka, w konkretnej sprawie.
Komu zatem i w jakich okolicznościach przysługuje prawo do odmowy składania zeznań?
Zgodnie z obowiązującą procedurą, każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek złożenia zeznań. Ta sama zasada obowiązuje na gruncie postępowania przygotowawczego, czyli jeszcze na etapie prowadzenia sprawy przez Prokuraturę bądź Policję.
Jednakże, obecnie obowiązujące przepisy kodeksu postępowania karnego przewidują wyjątek od generalnego obowiązku złożenia zeznań.
Komu przysługuje prawo do odmowy składania zeznań w sprawie karnej ?
Z treści artykułu 182 § 1 k.p.k. wynika, że osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić zeznań.
Celem wyjaśnienia, wskazać należy, że oskarżonym jest osoba, przeciwko której skierowano do Sądu akt oskarżenia.
Poszukując definicji osoby najbliższej – na gruncie prawa karnego, sięgnąć należy do art. 115 § 11 k.k., zgodnie z którym, osoba najbliższą jest :
– małżonek,
– wstępny,
– zstępny,
– rodzeństwo,
– powinowaty w tej samej linii bądź stopniu,
– osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek,
– a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
Warto dodać, że osoby pozostające ze sobą we wspólnym pożyciu, to tak zwani konkubenci, czyli kobieta i mężczyzna, żyjący ze sobą w nieformalnym związku.
Aby dana osoba, została uznana na gruncie prawa karnego za pozostającą we wspólnym pożyciu, pomiędzy nią, a oskarżonym musi istnieć więź fizyczna, gospodarcza oraz uczuciowa.
Związki innego rodzaju, w których nie występuje jedna z tychże więzi, mogą nie być wystarczającą podstawą, do uznania partnera za osobę najbliższą.
Warto także podkreślić, że pozostawanie we wspólnym pożyciu co do zasady jest szerszym pojęciem, aniżeli konkubinat. W szczególności dotyczy to osób pozostających w związkach partnerskich, pomiędzy osobami jednej płci. Ważne jest to, że wówczas przysługuje prawo odmowy złożenia zeznań, o którym to prawie partner czy też partnerka oskarżonego winni zostać pouczeni, przed rozpoczęciem składania zeznań w sprawie.
Odmowa zeznań przez innego oskarżonego
Co więcej, treść artykułu 182 §3 k.p.k. wskazuje, że prawo do odmowy składania zeznań przysługuje także świadkowi, który w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowanie.
Jest to przypadek, z którym spotkamy się w tzw. „dużych” sprawach, które w celu ułatwienia prowadzenia postepowania, zostały podzielone na mniejsze, np. zorganizowane grupy przestępcze.
Warto pamiętać, że o prawie do odmowy zeznań, świadka będącego osobą najbliższą dla oskarżonego, należy pouczyć przed przystąpieniem do odebrania zeznań.
Jako Adwokat wpisany na listę Okręgowej Rady Adwokackiej w Zielonej Górze oraz Doradca Restrukturyzacyjny / Syndyk legitymujący się licencją nr 1246 - Ministerstwo Sprawiedliwości zajmuję się prowadzeniem postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. W swojej praktyce zajmuje się także prawem karnym, w tym w szczególności tematyką związaną z prawami osób podejrzanych, oskarżonych, a także i skazanych. Ukończyłem polskie studia prawnicze na UAM w Poznaniu oraz niemieckie studia prawnicze na EUV we Frankfurcie.
- Zasiedzenie nieruchomości - 23 kwietnia 2024
- Podział majątku po rozwodzie: Kluczowe kwestie, na które warto zwrócić uwagę - 18 kwietnia 2024
- Wstrzymanie zastępczej kary pozbawienia wolności - 6 marca 2024