Zmiana kwalifikacji prawnej czynu

Zmiana kwalifikacji prawnej czynu jest częstych zdarzeniem występującym w postępowaniu karnym. Powody są następujące.

W procesie cywilnym pismo wszczynające sprawę tj. pozew definiuje zakres sprawy.

Projekt Myśl Jak Adwokat

Podobnie jest w postępowaniu karnym. Akt oskarżenia tj. quasi skarga do sądu definiuje jaki czyn ma być poddany pod osąd.

Istnieje jednak możliwość, aby Sąd w oparciu o przepisy procedury karnej dokonał zmiany kwalifikacji czynu.

Art.  399. [Zmiana kwalifikacji prawnej czynu]

1. Jeżeli w toku rozprawy okaże się, że nie wychodząc poza granice oskarżenia można czyn zakwalifikować według innego przepisu prawnego, sąd uprzedza o tym obecne na rozprawie strony.

 

2. Na wniosek oskarżonego można przerwać rozprawę w celu umożliwienia mu przygotowania się do obrony.

W tym zakresie istotnym pojęcie jest zatem określenia granic oskarżenia.

Granice konkretnego procesu karnego określa faktyczne zdarzenie.

To oznacza, że opis czynu lub też jego kwalifikacji prawna przyjęte w akcie oskarżenia nie są dla sądu wiążące.

Sąd nie tylko może, ale powinien dokonać ich zmiany jeżeli ustalenia faktyczne są inne od tych przyjętych w akcie oskarżenia.

Pozostając w graniach oskarżenia sąd będzie mógł dokonać zmian kwalifikacji prawnej czynu przyjmując np., że zarzucony oskarżonemu czyn w istocie stanowi różne przestępstwa będące w zbiegu realnym.

Zmiana kwalifikacji prawnej czynu może doprowadzić do zakwalifikowania czynu według surowszego przepisu lub też według łagodniejszego.

Proceduralnie analizując dane zagadnienie: jeżeli sąd stwierdzi, że kwalifikacja prawna czynu wskazana w akcie oskarżenia jest błędna, sąd jest zobowiązany uprzedzić o tym strony.

Jaka reakcja stron?

Po uprzedzeniu przez Sąd o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynu, stronom przysługuje prawo do zajęcia stanowiska i przedstawienia nowych dowodów.

Szczególne uprawnienie oskarżonego to możliwość żądania przerwy rozprawy w celu przygotowania się do obrony. Zgłoszony wniosek jest dla sądu wiążący.

W praktyce uprzedzenie przez Sąd o możliwości zmiany kwalifikacji nie oznacza, że do rzeczywistej zmiany dojdzie. Sąd informuje bowiem jedynie o możliwości takiej zmiany.

Rzeczywista zmiana kwalifikacji czynu może bowiem nastąpić wyłącznie w wyroku końcowym.

W tym kontekście istotny jest art. 14 § 1 k.p.k. statuujący zasadę skargowości.

Art. 14 § 1 k.p.k.

Wszczęcie postępowania sądowego następuje na żądanie uprawnionego oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu.

 

Z tego względu sądowi wolno orzekać tylko co do czynu zarzucanego w akcie oskarżenia.

 Sąd będzie mógł zmienić kwalifikację jednak jest zobowiązany zachować tożsamość czynu opisanego w akcie oskarżenia – musi to pozostać ten sam czyn.

W tym zakresie wyłania się pojęcie zdarzenia historycznego. Decydujące dla ustalenia czy sąd orzekł w granicach oskarżenia jest tożsamość zdarzenia historycznego zarzucanego w akcie oskarżenia i wyroku.

Należy podkreślić, że zmiana kwalifikacji prawnej czynu może spowodować pogorszenie lub polepszenie sytuacji prawnej oskarżonego.

Obowiązkiem sądu przed wydaniem wyroku uniewinniającego jest zawsze rozważenie, czy w ramach skargi oskarżyciela, a więc w granicach faktycznego objętego zarzutem oskarżenia, nie można dokonać zakwalifikować czynu z innego, niż to porównuje oskarżyciel przepisu. (wyr. SN z 5.9.206 r., IV KK 194/06).

Art.  455. [Poprawienie błędnej kwalifikacji prawnej]

Nie zmieniając ustaleń faktycznych, sąd odwoławczy poprawia błędną kwalifikację prawną niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów. Poprawienie kwalifikacji prawnej na niekorzyść oskarżonego może nastąpić tylko wtedy, gdy wniesiono środek odwoławczy na jego niekorzyść.

Adwokat Gorzów Wielkopolski

Kancelaria Adwokacka Gorzów Wielkopolski

obrona w sprawach karnych.

Subskrypcja strony

Wpisz swój adres e-mail, aby zasubskrybować tego bloga i otrzymywać powiadomienia o nowych postach e-mailem.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.