Miesiąc: Lipiec 2015

Przy granicach kary łącznej istotna zasada wymiaru to:

– w granicach od najsurowszej z kar,

– do ich sumy,

– nie przekraczając 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 20 lat pozbawienia wolności.

Jeżeli mamy 3 kary pozbawienia wolności np. Karę A – 3 lata pozbawienia wolności, Karę B – 4 lata pozbawienia wolności, Karę C – 5 lat pozbawienia wolności, to Sąd może wydać wyrok łączny i orzec karę łączną w granicach od najsurowszej kary (tj. Kary C – 5 lat) do sumy kar (tj. Kary A + B + C – zatem 12 lat), nie może jednak przekroczyć kary 20 lat (w tym konkretnym przypadku to nie grozi, bo suma kar wynosi 12 lat i nie przekracza górnej granicy 20 lat).

Inny przykład – kara ograniczenia wolności

Kara A – 6 miesięcy ograniczenia wolności, Kara B – 8 miesięcy ograniczenia wolności, Kara C – rok ograniczenia wolności. Sąd może wydać wyrok łączny i orzec karę łączną w granicach od najsurowszej kary (tj. Kary C – rok ograniczenia wolności) do sumy kar (tj. Kara A + B + C, ale nie więcej niż 2 lata).
W takim przypadku kara łączna będzie mogła być w przedziale od roku ograniczenia wolności do 2 lat.

Inny przykład – kary grzywny

Kara A – 200 stawek dziennych po 10 złotych, Kara B – 300 stawek dziennych po 30 złotych, Kara C – 500 stawek dziennych po 100 złotych. Sąd może wydać wyrok łączny i rzec karę łączną w granicach od najsurowszej kary (tj. Kary C – 500 stawek) do sumy kar (tj. Kara A + B + C – zatem 1000 stawek), ale nie więcej niż 810 stawek. W takim przypadku kara łączna będzie mogła być w przedziale od 500 stawek do 810 stawek. W wyroku łącznym Sąd ustali również na nowo wysokość stawki dziennej i nie może ona być wyższa niż najwyższa stawka wcześniej ustalona (w przykładzie najwyższa stawka wynosiła 100 złotych dlatego stawka dzienna nie będzie mogła być wyższa od tej kwoty). Z kolei minimalna wysokość stawki dziennej to będzie 10 złotych. Przy ustalaniu stawki dziennej sąd będzie się kierować dochodami sprawcy, warunki osobistymi, rodzinnymi, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowymi ustalając je na moment wydania wyroku łącznego.

Uwaga! Limit 810 stawek dziennych może być podniesiony jedynie wyjątkowo do 4500 stawek. Istnieją przestępstwa za które Sąd może wymierzyć karę grzywny powyżej „normalnego limitu” (normalny limit wynosi 540 stawek) np. przy przestępstwie prania brudnych pieniędzy (art. 299, 309 k.k.) sąd może wymierzyć grzywnę do 3000 stawek dziennych. Jeżeli w skład kary łącznej wchodziłyby kary i jedna z tych kar byłaby wymierzona według zaostrzonego przepisu powyżej 540 stawek to wówczas limit z 810 stawek zostaje podniesiony do 4500.

Konstelacja, gdy została wymierzona grzywna w stawkach dziennych i grzywna orzeczoną kwotowo.

Kara A – 200 stawek dziennych po 10 złotych, Kara B – 1000 złotych, Kara C – 500 stawek dziennych po 100 złotych. W takim przypadku kara łączna dla wszystkich grzywien będzie kwotowa. Należy dokonać zamiany na karę kwoto. Przy Karze A – to będzie 200 x 10 zł tj. 2000 zł, przy Karze B – zostaje 500 zł, przy Karze C – 500 x 100 zł tj. 50000 złotych. Reszta zostaje bez większych zmian tj. kara łączna od najwyższej z kar tj. Kary C – 50000 zł do sumy kar tj. 52500 złotych.

Kolejny przykład – kara 25 lat pozbawienia wolności

Kara A – 3 lata pozbawienia wolności, Kara B – 1 rok pozbawienia wolności, Kara C – 25 lat pozbawienia wolności. W takim wypadku Sąd nie ma widełek. To kara 25 lat pozbawienia wolności będzie orzeczona jak kara łączna – oczywiście jeżeli są spełnione pozostałe przesłanki.

Uwaga Sąd będzie mógł też orzec karę 25 lat pozbawienia wolności też w innym przypadku tj. gdy suma kar wynosi co najmniej 25 lat, a jedna ze zbiegających się kar nie mniej niż 10 lat.

Przykład Kara A – 8 lata pozbawienia wolności, Kara B – 11 lat pozbawienia wolności, Kara C – 6 lat pozbawienia wolności. Normalnie – z uwagi na limit – Sąd musiałby orzec karę nie wyższą niż 20 lat (bo taki jest limit dla kary pozbawienia wolności). Tutaj jednak dlatego, ze jedna z kar przekracza 10 lat, a ich suma 25 lat, to następuje przełamanie górnej granicy z 20 lat na 25 lat.

W takiej sytuacji Sąd będzie mógł również wymierzyć karę w tradycyjnym limicie, czyli od najsurowszej tj. 11 lat do sumy ograniczonej limitem tj. 20 lat.

Kolejny przykład – kary dożywotniego pozbawienia wolności

Kara A – 3 lata pozbawienia wolności, Kara B – 1 rok pozbawienia wolności, Kara C – dożywotnie pozbawienie wolności. Podobnie jak wcześniej – jeżeli są spełnione przesłanki – to w takiej sytuacji Sąd nie ma widełek. To kara dożywotniego pozbawienia wolności będzie orzeczona jak kara łączna.

Adwokat Gorzów Wielkopolski

Kancelaria Adwokacka Gorzów Wielkopolski

Na skutek ostatniej zmiany Kodeksu karnego – od 01 lipca 2015 r. usunięto wątpliwości, czy? jak? i kiedy? będzie można uzyskać karę łączną, gdy jedna z kar jest zawieszona, a druga nie.

O tym co to jest kara łączna? Kara łączna po zmianach kodeksu karnego 1 lipca 2015 r.

Od 01 lipca 2015 r. Sądy nie mają możliwości zawieszania kary ograniczenia wolności oraz grzywny. Zawiesić będzie można tylko karę pozbawienia wolności!

W jaki sposób sąd będzie orzekać przy zbiegu warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności i kary bezwzględnej.

Przy zbiegu, o którym mowa powyżej Sąd może zawiesić w wyroku łącznym karę bezwzględną. W ten sposób z dwóch kar tj. jednej bezwzględnej, drugiej warunkowo zawieszonej – powstanie jedna kara, która również może zostać zawieszona. Aby tak się stało trzeba być po pierwsze aktywnym w postępowaniu, bo sąd musi wydać wyrok łączny (to jest obligatoryjne), ale nie musi kary w wyroku łącznym zawieszać (to jest fakultatywne).

Warunkowe zawieszenie:

a) możliwe było orzeczenia kary łącznej w wymiarze nieprzekraczającym roku (a zatem najwyższa z tzw. kar jednostkowych nie może przekraczać roku pozbawienia wolności – w praktyce ten warunek może stanowić poważną przeszkodę i w ogóle dla zawieszania kar,

b) popełnienie przestępstw, za które kary mają być połączone wyrokiem łącznym nie może nastąpić w czasie, gdy sprawca był skazany na karę pozbawienia wolności (skazany to nie znaczy, gdy odbywał karę – tutaj chodzi o okres pomiędzy prawomocnym wyrokiem skazującym, a zatarciem skazania. Brak jest możliwości zawieszenia kary w wyroku łącznym, gdy jedno z przestępstw zostało popełnione np. w okresie próby przy warunkowym zawieszeniu za inne przestępstwo (aż do zatarcia skazania), w trakcie oczekiwania na wykonanie kary pozbawienia wolności, w trakcie przerwy w jej wykonaniu, w trakcie warunkowego przedterminowego zwolnienia do odbywani reszty kary tj. aż do zatarcia skazania),

c) sąd dostrzegł, że istnieje wobec sprawcy pozytywna prognoza, tj., aby kara łączna z warunkowym zawieszeniem jej wykonania była wystarczająca dla osiągnięcia celów kary – w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

Wyjątek od litery a) i wymogu „kara do roku” zachodzi wtedy, gdy chociażby jedną z kar podlegających łączeniu jest kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania orzeczona na podstawie art. 60 § 5 k.k. tj., gdy:

• sprawca w postępowaniu ujawnił wobec organów ścigania informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności popełnienia czynu – tzn. gdy współpracował i dlatego mu zawieszono karę – tzw. instytucja małego świadka koronnego,
• sprawca niezależnie od swojej sprawy ujawnił wobec organów ścigania istotne okoliczności, nieznane dotychczas organowi, przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat – tj. gdy sprawca niejako przy okazji swojej sprawy podając nieznane informacje o innej sprawie współpracował i dlatego mu zawieszono karę.

W takich sytuacjach sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej nieprzekraczającej wymiaru kary pozbawienia wolności, orzeczonej na podstawie art. 60 § 5 k.k. – a zatem nawet gdy kara łączna przekracza 1 rok, ale nie przekracza kary wymierzonej w postępowaniu, w którym sprawca współpracował.

W tym przepisie chodzi o zasadę absorpcji. Załóżmy, że sprawca został skazany na karę pozbawienia wolności za czyn A w wymiarze 3 lat, a kara ta została warunkowo zawieszona. Wymiar kary jak i zawieszenie nastąpiło w oparciu o to, iż sprawca współpracował z organami. Za kolejny czyn B sprawca został skazany na bezwzględną karę pobawienia wolności 2 lata. Według ogólnych reguł każda z kar przekracza 1 rok, a zatem nie ma możliwości wymierzenia kary łącznej i jej zawieszenia. Dlatego jednak, że czyn A został osądzony z uwzględnieniem art. 60 § 5 k.k., to Sąd będzie mógł wymierzyć karę łączną, jeżeli zastosuje zasadę pełniej absorpcji tj. jeżeli wymierzy sprawcy karę łączną w wymiarze kary za czyn A tj. 3 lata. W takim przypadku, pomimo, iż kara ta przekracza 1 rok, to sąd będzie mógł ją zawiesić.

Jeżeli powyżej opisane szczególne założenia, nie są spełnione, a jednocześnie są spełnione założenia ogólne – o których pisałem w moich wcześniejszych postach – to Sąd wymierzy karę łączną. W takiej sytuacji pomimo, iż jedna z kar była zawieszona, a tylko jedna była bezwzględna, to Sąd orzeknie karę łączną bezwzględną tj. bez warunkowego zawieszenia. Wówczas Sąd dokonuje przeliczenia w ten sposób, że miesiąc kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem liczy jako 15 dni kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Sąd stosuje zatem przelicznik 2:1.

Spokojna analiza przepisów przez Adwokata i aktywność w postępowaniu może okazać się kluczowa.

Adwokat Gorzów Wielkopolski

Kancelaria Adwokacka Gorzów Wielkopolski

Kara łączna w mojej praktyce Adwokata po zmianach w Kodeksie karnym tj. po 01 lipca 2015 r.

Kara łączna – podobnie jak wcześniej – dotyczy sytuacji gdy popełniono dwa lub więcej przestępstw. Jeżeli za przestępstwa sprawcy wymierzono kary tego samego rodzaju (np. rok pozbawienia wolności i 2 lata pozbawienia wolności) albo inne podlegających łączeniu (np. rok pozbawienia wolności i 1 rok ograniczenia wolności) to należy orzec karę łączną – oczywiście pod warunkiem, że są spełnione warunki, o których poniżej.

W Polsce obowiązuje mieszany system łączenia kar. Mieszany bo łączy zasadę absorpcji (polega na pochłanianiu przez karę najsurowszą innych lżejszych kar) jak i zasadę kumulacji (polega na sumowaniu kar za poszczególne przestępstwa – bez przekroczenia jednak przewidzianych w ustawie granic).

Zwracam uwagę, że orzeczenie kary łącznej jest obowiązkowe – jeżeli są spełnione przesłanki to kara łączna będzie obligatoryjna.

Z karą łączną można się spotkać:

• w wyroku skazującym (tu kara łączna orzekana będzie w odniesieniu do kar wymierzonych za przypisane oskarżonemu w wyroku skazującym poszczególne przestępstwa)

albo

• w odrębnym wyroku łącznym (tu w wyroku łącznym następuje jedynie orzeczenie kary łącznej w stosunku do osoby prawomocnie skazanej wyrokami różnych sądów)

Poniżej zestawienie – jakie kary (i środki karne) podlegają łączeniu:

• kary tego samego rodzaju podlegające stopniowaniu (kara grzywny, ograniczenia wolności i kara pozbawienia wolności),
• kara ograniczenia wolności i kara pozbawienia wolności,
• kara 25 lat pozbawienia wolności z innymi karami,
• kara dożywotniego pozbawienia wolności z innymi karami
• terminowe środki karne tego samego rodzaju

Czy kara łączna zawsze ma na celu poprawę sytuacji skazanego? Nie zawsze. Przykładowo w przypadku łączenia dwóch zbiegających się kar 25 lat pozbawienia wolności, będzie można orzec łączną karę dożywotniego pozbawienia wolności. W przypadku łączenia dwóch warunkowo zawieszonych kar pozbawienia wolności, będzie można orzec łączną karę bezwzględnego pozbawienia wolności.

Nowelizacja ustawy doprowadziła do uchylenia art. 92 k.k. Zgodnie z tym artykułem wydanie wyroku łącznego było możliwe również w sytuacji gdy poszczególne kary […] zostały już w całości albo w części wykonane!. Natomiast teraz karą łączną mogą być objęte tylko wymierzone i podlegające wykonaniu kary. Podlegające wykonaniu, tzn. takie, które nie zostały jeszcze wykonane.
Co to oznacza w konkretnym przypadku? Jeżeli skazany odbył 3 kary i została mu jedynie ostatnia do wykonania, to nie ma możliwości wydania wyroku łącznego i objęcia nim kar już wykonanych.
Poza przypadkami zawieszenia kary pozbawienia wolności, brak możliwości wykonania kary oznacza, że kary nie będzie można połączyć.

Tu jednak praktyczna uwaga: „Kara łączna gdy jedną z kar podlegających łączeniu jest kara od której skazany uzyskał warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary”, a przede wszystkim Kara łączna gdy jedna z kar została już wykonana

Nowela ustanowiła podstawowe wartości, którymi powinien kierować się sąd przy orzekaniu kary łącznej. Sąd powinien przede wszystkim wziąć pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągną wobec skazanego, a także kształtowanie świadomości prawnej. Cel zapobiegawczy to odstraszenie sprawcy od tego, aby znowu popełnić przestępstwo (lub uniemożliwienie mu popełnienia przestępstwa) cel wychowawczy to przede wszystkim resocjalizacja.

Skazani często wychodzą z – błędnego – założenia, że dla orzeczenia kary łącznej wystarczy prosta kumulacja przestępstw – czyli popełnienie czynu A, B i C. Mandanci wyobrażają sobie, że bez żadnych dodatkowych warunków mnogość przestępstw i kar oznacza obowiązek kary łącznej. Tak jednak nie jest.

Jeszcze przed zmianami podstawowym warunkiem dla kary łącznej było popełnienie dwóch lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny. Wydanie wyroku skazującego przedzielało czyny i wyłączało karę łączną. Obecnie ten zapis zmieniono – nadal jest jednak wiele wyjątków kiedy orzeczenia kary łącznej nie będzie możliwe.

Pierwszym wyjątek od kary łącznej to art. 85 § 3 kk „podstawą orzeczenia jednej kary łącznej nie może być kara wymierzona za przestępstwo popełnione po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania innej kary podlegającej łączeniu z karą wykonywaną w chwili popełnienia przestępstwa, lub karą łączną, w skład której wchodzi kara, która była wykonywana w chwili popełnienia czynu”.

Sens tego przepisu jest następujący – nie będą podlegać połączeniu kary, gdy podczas wykonywania kary zostaje popełnione kolejne przestępstwo. Jeżeli jest wykonywana kara A za przestępstwo A, to popełnienie podczas jej wykonywania przestępstwa B (i wymierzenie kary B) nie będzie podlegać połączeniu z karą A. Tu jednak mała istotna uwaga: będzie można orzec karą łączą w przypadku, gdy kara A została warunkowo zawieszona – a przestępstwo B zostało popełniono w trakcie okresu próby.

Drugim wyjątkiem jest zakaz orzekania kary łącznej w skład której weszłaby kara prawomocnie nałożona orzeczeniem wydanym w innym państwie Unii Europejskiej. Polskie sądy nie mogą naruszać prawomocnych orzeczeń wydanych przez inne państwa członkowie. Wyrok łączny jest natomiast tzw. „zmieniającym wyrokiem merytorycznym co do kary” i stanowiłyby niedopuszczalne naruszenie wcześniejszego wyroku karnego z państwa członkowskiego UE.

Nie podlegają łączeniu kary zastępcze np. zastępcza kara pozbawienia wolności orzeczona w miejsce grzywny. Nie podlegają one łączeniu zarówno ze sobą jak i z karami zasadniczymi.

Kolejne ograniczenie wynika z łączenia kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej i bezwzględnej.

Adwokat Gorzów Wielkopolski

Kancelaria Adwokacka Gorzów Wielkopolski